حوض جون ایدِه وُ مَه نیگـِـرِه
شیر مِن بیشه برَه نیگــِره
هرکه سی ما اِکنـِه چَه نونـِه
بره ی نر وکلَه نیگـــــِره
******************
لر هرچی که داره تَوِِ حالشِه
زخرس و زخین زدُندالشِه
به محضی که چی دار و سردار اِبو
خدا هم شریک لر و مالشِه
*********************
ما نورترین حادثه توحیدیم
ما زندگی دوباره خورشیدیم
بر بام بلند آسمانت ایران
از روز ازل هماره میرقصیدیم
این هم یک شعرزیبا در باره لرهای عزیز که آوای شعر لری
که به شما سروران گرامی تقدیم می شود.
عشق بنگ ایکنه یار اومه وری تا برویم
گل وجی چلکه و خار اومه وری تا برویم
عمر سرما وسر اومه زمسون بارش بهس
کره دز مهس بهار اومه وری تا برویم
ایل گل میل سفر کرده و ما بی خوریم
شهنه ی اسب و سوار اومه وری تا برویم
گوش که بی لیکه برنو کر ابی کل بزن
فصل ده تیر و قطار اومه وری تا برویم
هم سرو و لرکه هم کل هر چه ایخی یا علی
روز تشییع فشار اومه وری تا برویم
دور معجر کره دز حلقه زده باوینه
دهس لی پهلل یار اومه وری تابرویم
خارک سوز زر مال شرین وابیده
فصل خرما و خمار اومه وری تا برویم
یک شعر زیبا لری یا همان لُری در مورد برخواستن و رفتن که با لهجه شیرین
لری که تقدیم شما بزرگوران لر میگردد.
آوای شعر لری در خدمت تمامی لُرهای عزیز می باشد.
بسیجی شعله ای عـاری ز دوده
به دل ها نـــــــــام او بـرگ وروده
به میدان عــــمل در عشق بازی
غزل را خوش تر از حافظ سروده
اگر چه مــــــــــــــــــرد روز کارزارم
و در سختی چو کوهی استوارم
بسیجی هستم امــــــا تا قیامت
ز ایثـــــــــار شهیدان شرمسارم
تکـبیر بسیجی ار سماعی می خــواند
آهنگ تفـنگ او شجاعی می خـــــواند
وقتی که شبی به خلوتی دل می داد
خــــیام برای او رباعـــــی می خــــواند
چی پازه تیرئ زمه کارم فراره
خی ریزم هر جا رُوِم تؤرم دیاره
قل د زئرم نئسه دِه شکتی و تَرس
مار ملیک مسخره زُو وم دراره
قُم قُمئ ار وِم درا یازه دره جیئم
تا تلئ تکوو حوره گُوم کمو داره
وا خشه بلگئ دلم ریزیه ده سینه
آسمو غئر از بلا سی مه نواره
زنه‌یی بی و غنیوم دِه سر ائ کو
کس امیدئ دِ دل تَنگم نکاره
ار دنگیئ بَپــوقیه سه پَل اولّا تر
برجکش منی و ری تولِم سواره
رُوم دِ کلمایا تُلنجئ نزنم چین
هر طرئ هئسم مِنِم شقم دیاره
پا رُوئی نئ تا دِئ دونیا بَگُرِیزم
پشت سر تشه ورِم شیشِ مغاره
دالکه دا نازارم ای فرشته آسمونی
گوتنه که زیر پاته او بهشته جاودونی
مادر، مادر نازنینم، ای فرشته آسمونی، چقدر درست گفته اند که بهشت جاودانی زیر پای توست
نمی ام و دار دونیا یه تاری د گیس اسبیت
ار د مه تو جوو بحایی جون شیرینم مییم سیت
یه تار از موی سفیدت را به تمام دنیا نمی دهم، اگر تو از من جان بخواهی، جان شیرینم رو به تو می دهم
دالکه دا نازارم ای فرشته آسمونی
گوتنه که زیر پاته او بهشت جاودونی
مادر، مادر نازنینم، ای فرشته آسمونی، چقدر درست گفته اند که بهشت جاودانی زیر پای توست
چنی شویاکه نوحووفتی نشسی و پا گووارم
دالکم چشیات هم آسمونو هم آسارم
چه شب ها که نخوابیدی و نشستی پای گهواره ام، مادرم چشمان تو، هم آسمون و هم ستاره من است.
ار که سوزم و ار که گرمم گرمی دسه تو دارم
چو اوفتو لو بونم وا تو خوشه روزگارم
اگر که سبز هستم و اگر گرم هستم، همه از گرمی دست تو است ( همه چیز را از تو دارم) من چو خورشید لب بام هستم و فقط با تو روزگارم شاد است.
چنی شویاکه نوحوفتی نشسی و پا گووارم
دالکم چشیاته آسمونو هم آسارم
چه شب ها که نخوابیدی و نشستی پای گهواره ام، مادرم چشمان تو، هم آسمون و هم ستاره من است.
ار که سوزم و بهارم هر چه دارم د تو دارم
چو اوفتو لو بونم وا تو خوشه روزگارم
اگر که سبز هستم و اگر گرم هستم، همه از گرمی دست تو است ( همه چیز را از تو دارم) من چو خورشید لب بام هستم و فقط با تو روزگارم شاد است.
دالکه دا نازارم ای فرشته آسمونی
گوتنه که زیر پاته او بهشت جاودونی
مادر، مادر نازنینم، ای فرشته آسمونی، چقدر درست گفته اند که بهشت جاودانی زیر پای توست
مِ بی تو چُولَ بازارِم ، تو بی مِ گرمَ بازارِت
می سازم وا کِساتی اَر، نَچِزنَم داغِ دیدارت
دِ دَس رَتَ قِرارِ دل ، سیا بی روزگارِ دل
تو ای تَنیا بِهارِ دل، نِیینم زردَ گلزارت
چه پی بُردی وِ آسونی ، بِلا نِیری نَکه دُنی؟
دِ بازارِ خیالاتِم ، مُؤِم هر شُو خریدارِت
اگر مَرغی مُؤِم چَشمه ، اگر باغی مِ پَرچینم
اگر بادی مُؤِم اُوری، اگر دَشتی مُؤِم خارت
بُویی هَر چی مُؤِم باشد ،بُویی هَرجا مُؤِم زی با
مُویی شاهی مِ سَروازم، مُؤِیی خانی مِ پاکارِت
دِرازَ ای مَتَل اِمشو، بَجِمُ دَسی ای ساقی
"عزیزِ" مَسِ مَس تر کو،فِلَک بِفتَ دِ آوارِت
عزیز نادری ------------تش دل
مِ بی تو چولَ بازاِرم: بازار من بی تو بی رونق است
کِساتی:کسادی
نَچِزنَم:عذابم ندهد
آسونی :آسانی ،سهولت
نَکَ دُنی؟:نکند میدانی؟ نکند آگاهی؟
اَگر مَرغی:اگر مرغزاری
زی با:زود باش ،تعجیل کن
پاکار:نوکر، خدمت گزار
بَجِمُ:بجنبان بَجِمُ دَسی ای ساقی:ای ساقی دستی بجنبان
فِلَک بِفتَ دِ آوارَت:فلک بر علیه تو اقدام نماید
شعر : اشعار لری این سامان دارای وزن و بدون قافیه بوده و به ندرت دارای
ردیف هستند
روح میهن دوستی و سلحشوری در قالب حماسی در سروده ها و ترانه ها
موج می زند.
اشعار این دیار به گونه انواع سروده های آهنگین نماد و نمود ذوق و احساسات
پاک مردمان این سرزمین و تبلور عشق ،احساسات ،آرا و نگرش ، سبک زندگی ،
باورها و پندارها وآداب و رسوم این قوم اصیل هستند. شعر لری شامل انواع سروده
های آهنگین زیر می باشد.
بلال بلال - داینی - سرو - شروه - گو کرو - یار یار - پی کلی یا سر کلی
بلال بلال : سوخته و کباب شده معنا می دهد و در ادبیات کلاسیک این قالب
شعری را تغزل گویند.
در نوع بویر احمدی این قالب شعری تفنگ سمبل و نماد می باشد. بلال بلال با
حماسه آمیخته است و ترانه های صرفا عاشقانه نیز در این قالب دیده می شود.
در بلال بلال تکرار بلال بلال در پایان هر بیت ارتباط شعری برقرار می کند.
داینی : این قالب شعری حالت حماسی داشته و شادمانه تر از بلال بلال است.
داینی ها اشعار تک بیت اند و بیشتر در عروسی ها توسط مردان و زنان خوانده
می شوند. در این قالب شعری بیشترین ارتباط شعری با جمله هی گل است .
نیز بخش شور آخرین داینی مستم مستم نام دارد که در گویش محلی لریبه
آن مهسم مهسم گفته می شود.
در زیر نمونه هایی از این قالب شعری ذکر می گردد.
گو لا کو نا بالغه نه وقت حاله ئی دو شو ندیدمش تی خوم دوساله
چه خشه سوار وابی بری و مالش بوس کنی گلوپلش زر چشم کالش
پهلله سرخی شلال سر بر گ شونت تا پنج تیر چاک نبره کس نی بسونه
سرو : این قالب همان سرود می باشد که در عروسی ها و پیروزی های جنگی با
صدای زیر و کشیده توسط زنان خوانه می شود.
در این سرودها از اشخاص مورد نظر بویژه عروس و داماد و یا اشخاص معروف
نام برده می شود.
وچویل تو بو مده مو و بو تو سیرم موقع بودادنت مو گرمسیرم .
شروه : آوای است حزن انگیز و سوز ناک که در زمان مرگ و یا کشته شدن و از
دست دادن عزیزان توسط زنان بر نعش مرده خوانده می شود و در ضمن آن صفات و
ویژگیهای فرد فوت شده با اندکی غلو بازگو می شود.
یار یار : پی کلی یا سرکلی : آواز و سرودی لری است حزن انگیز و حماسی و
عاشقانه که حکایت از یأس و نومیدی دارد و بیشتر در تنهایی و موقع غروب خورشید
به توسط مردان و با صدای بم خوانده می شود.
این نوع سروده لری ملهم از مایه های آواز دشتی است.
علاوه بر آنچه در بالا بیان شد در این سامان شاهنامه خوانی و نیز خواندن
خسرو شیرین نظامی نیز مقبولیت دارند.
شاهنامه را با آوای حماسی ، اندوه بار و با صدای کشیده در مجالس می خوانند.
به کتاب شاهنامه نام هفت لشکر نیز اطلاق می شود.
سِتین دل
بیو که وا با یَک یه عهدی بُوندیم
حالا که منو و تو چی خینِ یَکیم
نَوا بنشینیم مُ که ئی وریستُم
حالا که منو تو سِتین یکیم
تو وا که چی اَفتو دی خوت بدرویی
که شو نوریسته دُوارته به شوخی
ستین دِلم نه ، ستین وجودی
بشون که نَزهنیم هم از نُویَدودی
شاعر:بـــهمن علاءالدیـــــــن
شلیل
تو به دیر و مُ به دیر (ای شلیل) کُه وَسته میونه
مَر خدا طاقت بده دل هر دِمونه
تو ز کُه بیو به لَم مُ ز براَفتو
هر دومون سُهده دلیم سیر بخوریم اَو
کاشکی که مُ بیدُمی مرغ منه حوشت
ورچیدم خیرده برنج زیر نال کوشت
کاشکی مُ کوگی بیدُم تو چی چشمه سارون
کاشکی تو گُلی بیدی مُ اَورِ بهارون
شَو دراز و مَه بلند دلُم نی گره جا
هر کی منجامون نشست دلِس چی دلم با
چه وئی دلم کنم خیلی دردمنده
چی کُنار سر رَه پَر کَدِس نمنده
تو به دیر و مُ به دیر کُه وَسته میونه
مر خدا طاقت بده دل هر دِمونه
تو زِ کُه بیو به لَم مُ ز براَفتو
هر دو مون سُهده دلیم سیر بخوریم اَو
شاعر:فولکلور بختیاری
«گردواری» یکی از زیباترین ترانه های علاءالدین است.
گِردواری
چینو که مندیرتُم دونم ایویی
ندونم چه دیدیه اِز ئی جدویی
تا که جون دارم ولا مندیر ئی مَهنم
آخه باور نی کُنم که بی بفویی
اَفتو زِی اَفتو دََرَه هنی نوِیدی
چی آستاره کاشکی که دیی سر بزِیدی
گردواری ئی کُنم اییام به دینت
خوت خه دونی حال هر کی که نبینت
گردوای ئی کُنم اییام به جُستت
ئی نشینُم سر ره شَو به کمینت
اَفتو زِی اَفتو دَرَه هنی نَویدی
کاشکی که چی آستاره دی سر بزِیدی
اَفتو زِی اَفتو دَرَه سی چه نیویی
کاشکی که چی آستاره دی به دِرویی
شاعر:بهمن علاءالدین
ترانه ای برگرفته از اثر تاراز.
مُ چُنــو بختُم بــَده طالُـــم سیـــاهه
هر چی که خووی کُنم ایگون گناهه
خوم بـــرم دیه برم ایچـــو نواستــم
زندگونـــی چینـــونه دیه نخــواستم
ای خـــدا بالا سری سیل زیر پــا کُن
درد بـــی درمــون مُنه دیـــه دوا کُن
هر چی که به مُ گُدن همس دُرو بی
حالا باور ئــی کنــم که دی بفـــا نی
مُ چُنــو بختـــم بَده طالـــــم سیاهه
هر چی که خووی کُنم ایگون گناهه
خـــوم برم دیه برم ایــچو نواستـــم
زندگونــــی چینـــونه دیه نخواستـم
شــــاعر : بـــــهمن علاءالـــــــدین
تـــی تُـــم ره
چه خووه شو مَهی با شوق دیـدار
بروی تی تُم رهی منه کُه وکهسار
چه خووه شوو مهی پای پیـــاده
بروی تی تُم رهی سی دیدن یار
آرمون دارم که دی اَفتونـــــه بینم
همدرنگ او بوی تو با صُو و پسینم
آرمون دارم کِلِـــــــت هی بنشینم
بافه بافه هی گُل از حرفات بچینم
چه خووه شو مهی با شوق دیـدار
بروی تی تُم رهی منه کُه وکهسار
چه خووه شوو مهی پای پیـــاده
بروی تی تُم رهی سی دیدین یار
آرمون دارم بیویی همی اَمشـو
تاریکی نه بشکنی چی گل اَفتو
آرمـــون دارم بیویی واسفیده
آسمون بختمه ورداری از خُو
چه خووه شو مهی با شوق دیـدار
بروی تی تُم رهی منه کُه وکهسار
چه خووه شوو مهی پای پــــیاده
بروی تی تُم رهی سی دیدین یار
آرمون دارم بیویی دی وا دیـاری
بیویی و وا با خوت شادی بیاری
آرمون دارم که سات بالا سرم بُو
بدروی چی گُلا سُهر بهـــــــــاری
شاعر:بـهمن علاءالدیـــــــــــــن
بهار
تو بهــــارم چــی گُــلا سُهــــر بهــــــارونه بیو
تو چـــی کـــوگــــون بهـــاری به هـــوا لُونه بیو
زنـــــده مُ بــــا بیـــــدنتُـــم تــــی به ره دیدنتُم
تو وا بـــا عیــد و بهــــار بیـــو و شـــــادی بیار
جا نیگـــرم ایچو که نیـدی با تو چه قراری دارم
دست تو اَر منه دست مُ بو با تو چه بهاری دارم
منه تاریکـــــی روزام تو چــــی اَفتـــــو بدِرَو
دی نِهِنــــگِ که بیــــوهه اَر نبـــره بختُــــم خو
تو وا با عیـــــد و بهار بیـــــو و شــــادی بیـــــار
جا نیگـــرم ایچو که نیـدی با تو چه قراری دارم
دست تو اَر منه دست مُ بو با تو چه بهاری دارم
همه منــــدیر بهـــــارون و مُ منــــــدیر تــــونُم
نتـــــرم بـی تــــو یه دم زنـــــدهینه ســر بکُنُم
اَر کــه به مُ ســر نزنــــــی تش به سرا پا نَوَنی
تو وا با عیـــــد و بهار بیـــــو و شــــادی بیـــــار
شاعر:بهمن علاءالـــــــدین
متن ترانه تیل تر از پارمیدا نظری
که برای زنده یاد رضا سقایی خوانده شده
تیلِ تَری بیم، غم کِرده پیرم
چی موئِه داری، مه زِمی گیرِم
کَس نمیشینَه، دو شاخ و برگِم
دوس و آشِنا، کردِنَه ترکِم
دِه جونِه خوم بیزارِم، کار ناشتوئیت وا کارِم
. . .
اوسِه جِوو بیم، کُل دوسِم داشتِن
وِه پای مونِم، هِه گل میکاشتِن
ایسِه پیر بیمَه، دلسوزی نارِم
دِه جونِه خوم بیزارِم، کار ناشتوئیت وا کارِم
. . .
هِهـ... اَری عِعععععه...
هِهـ... ایمِروز سو بلبلی هِه میگوُت وِه دوراج...
هِه باغِبو، هونَت خِراو
هِه باغِبو، هونَت خِراو
هِه گل رَت وِه تاراج
اَری نِیل بَمیرِم، هالوکَم
. . .
شو اوما اَفتاو نِشِس، توُ بی دوچارِم
تا دَمِ سو آهِ نالَه بی وِه کارِم
شوُ همَه شو تا بیا اَفتاو وه روزِم
چی ستارَه تا سحر چَش انتظارم
. . .
ای خدا شو بی دوارَه
آسِمو پر بی ستاره
ای هَمَه شُو توُ گِـرِتِم
اَکِه دردِم چاره ناره
. . .
غم دل هَنی اوما ده لوئِه بونِم
چی کَموتَر لونَه کرد ده مینِه جونِم
نالَه بی هُم صُبَتِم توُ بی رفیقِم
درد دل خینِ جِگِر بی آوِ نونِم
. . .
ای خدا شو بی دوارَه
آسِمو پر بی ستاره
ای هَمَه شُو توُ گِـرِتِم
اَکِه دردِم چاره ناره
. . .
آهههـ... آهِ مِه دِه آسِموُ چی کَهکِشونَه
اشکِ چَشِم چی ستاره آسِمونَه
آسِمو، آسِمو عِه آسِمو دِه مِه میهایی
بَسِت نی کِردی مِنِه بی آشیوُنَه
. . .
ای خدا شو بی دوارَه
آسِمو پر بی ستاره
ای هَمَه شُو توُ گِـرِتِم
اَکِه دردِم چاره ناره
. . .
خروسخون
دوش پَسین مِن گردنه اَفتو ولم کِرد
شوق دیدار گُلم ، خین به دلم کِرد
بلال بلالُم بلال بلالُم دُدَر خالک به نُفتِت
تش بجونُم ایوَنی ، گلم وا گفت و لُفتِت
شُو مَه و بال رو ولا چه دل پسنده
مُ که یارُم ایچو نید دیه دل سیم نَمنده
بلال بلالُم بلال بلالُم دُدَر خالک به نُفتِت
تش بجونُم ایوَنی ،گلم وا گفت و لُفتِت
چه خوو شَو مَهی پا تَش تُنگی
تا خروسخون گپ زنی وا هُمدُرُنگی
بلال بلالُم بلال بلالُم دُدَر خالک به نُفتِت
تش بجونُم ایوَنی ، گلم وا گفت و لُفتِت
چه خوو شَو مَهی پا تَش چالَ
سیر بُخونی سی گُلِت بلال بلالَ
بلال بلالُم بلال بلالُم دُدَر خالک به نُفتِت
تش بجونُم ایوَنی ، گلم وا گفت و لُفتِت
اثری برگرفته از آلبوم "هی جار"
اصل ونسب
مُونِه گون بختیاری بَخت ، یارُم
زِ ایچُو تا به کُورش ریشِه دارُم
دژِ قلبُم قَوی چی دژِ مُنگشت
فِراخ سینه چَن شیمبار تا دَشت
چُونو خینُم زلالِه ، مثل کارُون
موخُو پاک ویَه رَنگم جُور بارُون
مو واکورِش دوتامُون زِ یَه ایلیم
دوتامُون شاخ وبَلگ یَه چَویلیم
دوتامُون خُورزماریم زِ یَه خینیم
دوتامُون بَچَل ایران زِمینیم
خُوم وکُورش ز نَسل یَه پیائیم
دوتائیمون ز ایل آریائییم
خُوم وکورش ز یَه کُر و بووئییم
ایما یا تاته زائیم یا گووئییم
ز داریوش بِگوم سیت زِ یه نَسلیم
دوتامون آریائی اصل اصلیم
مو واسورِنا نِهال یَه دِرختیم
دوتامون جِنس پولادیم ، سَختیم
مو واپرویز خُسرو ز یَه طافیم
دوتامون جور گندم مِن یه بافیم
مُو وا کاوِه دوتامُون زِ یَه خاکیم
هَنیم هَم دِشمِن جُون ضَحاکیم
فِریدُونیم وبائیمون قَوینِه
سر وجُونمُون فدای سر زِمینه
مُو چی زَرتُشت وا شَو ایکُنم جَنگ
اگِزنُوم جُور بَرقِ بَردِ هوشنگ
سیاوَش گُونه خینُم ایزَنه جُوش
نَبیدِه داغِ سُهراوُم فِرامُوش
مُو بیزارُم زِ هَرچی شیلِه پیلَه
اِجنگُوم وا ریا ومَکر وحیله
بَرُم تاجِ ز ماوین دوتا شیر
اِگِروم گُوش شیرِ مینِه نَخچیر